Davlat xaridlari tizimida sun’iy intellekt texnologiyalaridan foydalanish: xalqaro tajribalar tahlili

Davlat xaridlari tizimida sun’iy intellekt texnologiyalaridan foydalanish: xalqaro tajribalar tahlili

##article.authors##

  • Majidov Nizom Baxramovich

##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:

https://doi.org/10.5281/zenodo.16036965

##article.subject##:

davlat xaridlari, elektron xarid, sun’iy intellekt (SI), avtomatlashtirish, firibgarlikni aniqlash, xarajatlarni optimallashtirish, shaffoflik, hukumat xaridlari

##article.abstract##

Ushbu maqolada xalqaro tajribalar misolida davlat xaridlari jarayonida SI qo‘llashning asosiy yo‘nalishlari
tahlil qilinadi: jarayonlarni avtomatlashtirish, firibgarlik va korrupsiyani oldini olish hamda xarajatlarni optimallashtirish. Ilmiy
izlanishlarda (ayniqsa, Scopus platformasiga indekslangan maqolalarda) hamda xalqaro tashkilotlarning hisobotlarida
keltirilgan amaliy dalillar asosida Janubiy Koreya, Ukraina, Braziliya, Buyuk Britaniya va boshqa davlatlar misolida qo‘lga
kiritilgan natijalar ko‘rib chiqiladi.
Ma’lumotlarga ko‘ra, SI bilan boyitilgan elektron xarid (e-procurement) platformalari odatdagi tartib-taomillarni
avtomatlashtirish orqali jarayonlarni tezlashtiradi va ma’muriy yukni kamaytiradi; real vaqt rejimida buzilishlar hamda
korrupsiya xavfini aniqlaydi va shu orqali huquqbuzarliklarni bartaraf etadi; shuningdek, xarajatlarni optimallashtirib,
budjet mablag‘larida katta tejamkorlikka erishadi.
Janubiy Koreyaning KONEPS, Ukrainadagi Prozorro, Braziliyadagi Alice kabi tizimlar yordamida davlat milliardlab
dollar mablag‘ni tejashga, jarayon vaqti hamda xarajatlarini kamaytirishga va firibgarlik holatlarini aniqroq aniqlashga
muvaffaq bo‘lgan. Albatta, SI texnologiyalarini to‘liq joriy etish jarayonida katta hajmdagi dastlabki sarmoya, ma’lumotlarni
integratsiya qilish, xodimlarning malakasini oshirish kabi qiyinchiliklar mavjud. Biroq xalqaro tajribalar shuni ko‘rsatadiki,
SI joriy etishning ijobiy natijalari bu xarajatlarni oqilona oqlaydi hamda xususiy va davlat sektorlaridagi ishtirokchilar uchun
amaliy foydalar keltiradi.

Биография автора

Majidov Nizom Baxramovich


Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Библиографические ссылки

ITCILO (2021). 10 Surprising Facts on Public Procurement. International Training Centre of ILO, 3 avgust 2021.

Bansal, S., & Jain, N. (2023). A Study on the Impact of Artificial Intelligence Techniques in Enhancing Electronic Public

Procurement System. International Journal of Innovative Science and Research Technology, 8(6).

World Bank (2024). East Asia Pacific Procurement Analysis – eGP Strategy. [KONEPS (Janubiy Koreya), ProZorro

(Ukraina), Comprasnet (Braziliya) Case-tahlillari].

Global Anticorruption Blog (2025). Artificial Intelligence in Anticorruption: Opportunities and Challenges (Soo Jin So,

-yanvar, 2025).

DLA Piper (2025). CMA unveils AI-powered tool to combat bid-rigging in public procurement (17-yanvar, 2025).

Butterfly Data (2023). AI: A Game-Changer in Combating Corruption in Public Procurement (Blog, M. Strawinska,

-noyabr, 2023).

OECD OPSI (2021). DOZORRO – Case study in the Observatory of Public Sector Innovation.

Amiruddin, A. va boshq. (2024). The Use of AI in Internal Supervision to Reduce Fraud in the Public Procurement

System in Indonesia. ProBisnis: Jurnal Manajemen, 15(5): 769–780.

DLAPIPER (2025). CMA unveils AI-powered tool to combat bid-rigging in public procurement (Insight article, 17-yanvar,

.

GovTech (2017). Meet El Paso’s Procurement Chatbot “Ask Laura” – She’s a Real Game Changer. (Government

Technology, dekabr 2017).

HFS Research & Globality (2024). Freedom within Fences: Autonomous Sourcing Goes Mainstream (Hisobot

xulosalari: The CFO, 9-iyul, 2024).

US Department of the Treasury (2023). AI-based Fraud Detection in Federal Payments: FY2023 Report.

VitalLaw (2023). Significant Increase in Fraud Detection through AI Implementation: Treasury Department Brief,

-noyabr, 2023

Загрузки

##submissions.published##

2025-07-01
Loading...