O‘zbekistonda kichik biznes subyektlari eksport salohiyatini oshirish: tahlil va prognozlash
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15497603Keywords:
kichik biznes subyektlari, eksport salohiyati, yalpi ichki mahsulot (YaIM), makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar, regressiya modeli, iqtisodiy siyosatAbstract
Ushbu maqolada O‘zbekistonda kichik biznes subyektlarining eksport salohiyatini oshirish bilan bog‘liq
muammolar va ularni bartaraf etish yo‘llari ilmiy asosda tahlil etilgan. Tadqiqotda O‘zbekiston Respublikasi Statistika
agentligining 2010–2023-yillarga oid statistik ko‘rsatkichlari asosida eksport hajmiga ta’sir etuvchi makroiqtisodiy omillar
aniqlanib, ular ekonometrik usullar yordamida chuqur o‘rganilgan. Regressiya modeli doirasida bog‘liq o‘zgaruvchi
sifatida eksportdagi ulushi, mustaqil o‘zgaruvchilar sifatida esa yalpi ichki mahsulotdagi ulushi, sanoat va qishloq xo‘jaligi
sohalaridagi hissasi, aholi bandligi, import va savdo hajmi, aholi jon boshiga daromadlar hamda kam ta’minlanganlik
darajasi kabi ko‘rsatkichlar tahlil qilingan. Shuningdek, o‘zgaruvchilarning statsionarlik darajasi D. Fuller testi orqali
tekshirilib, zarur hollarda ularning birinchi va ikkinchi darajadagi farqlari olinib, modellarga kiritilgan. Tahlillar STATA-17
statistik dasturiy ta’minoti yordamida amalga oshirilgan bo‘lib, kichik biznes subyektlarining eksport faoliyatiga ta’sir
etuvchi omillar kompleks baholangan. Ilg‘or xorijiy tajribalar asosida mualliflik yondashuvlari ishlab chiqilgan bo‘lib, ular
milliy iqtisodiy siyosatni takomillashtirishga xizmat qiluvchi amaliy tavsiyalar bilan boyitilgan. Tadqiqot natijalari eksport
faoliyatini rivojlantirishga oid strategik qarorlar qabul qilishda ilmiy va amaliy ahamiyat kasb etadi.
References
Tanasritunyakul A. (2022). Product Diversification and Export Performance: A Comparative Study of Developing Asian
Countries. Thailand and the World Economy, 40(1), 17-38.
Hossain, K., Soon Lee, K. C., Abdul Ghani Azmi, I. B., Idris, A. B., Alam, M. N., Rahman, M. A., & Mohd Ali, N. (2022).
Impact of innovativeness, risk-taking, and proactiveness on export performance in a developing country: evidence of
qualitative study. RAUSP Management Journal, 57(2), 165-181. https://doi.org/10.1108/RAUSP-01-2021-0002
Sirojiddinov, K. I., & Tadjibayev, K. K. (2022). Problems ensuring the competitiveness of small business in Uzbekistan.
Academic Journal of Digital Economics and Stability, 9(1). https://doi.org/10.51699/ajdes.v9i.323
https://www.statista.com/statistics/264623/leading-export-countries-worldwide/
Samadov, A. (2023). Econometric modeling and forecasting of the export potential of small businesses and private
entrepreneurship. Economics and Innovative Technologies, 11(2), 225-242. https://doi.org/10.55439/EIT/vol11_iss2/
i24
Oripov, D. (2023). Globalizing Uzbekistan’s small businesses: Prospects and opportunities. European Journal of
Economics, Finance and Business Development. https://europeanscience.org/index.php/2/article/view/667
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika agentligi ma’lumotlari asosida muallif ishlanmasi
Sraha, G., Sharma, R. R., Crick, D., & Crick, J. M. (2020). International experience, commitment, distribution
adaptation and performance: a study of Ghanaian firms in B2B export markets. Journal of Business and Industrial
Marketing, 35(11), 1715-1738. https://doi.org/10.1108/JBIM-05-2019-0197
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 YASHIL IQTISODIYOT VA TARAQQIYOT

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.