Tijorat banklarida operatsion risklarini baholash va boshqarish tizimini tashkil qilish
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15766004Keywords:
operatsion tavakkalchilik, tijorat banklari, risk appetit, sun’iy intellekt (SI).Abstract
Mazkur maqolada tijorat banklarida operatsion tavakkalchiliklarni baholash va boshqarish tizimini
shakllantirish masalalari chuqur tahlil etilgan. Tadqiqotda O‘zbekiston bank tizimining amaldagi normativ-huquqiy bazasi,
xususan, Markaziy bankning 3427-sonli “Banklar va banklar guruhlarining tavakkalchiliklarni boshqarish tizimiga doir
talablar to‘g‘risida”gi nizomida belgilangan talablar o‘rganiladi. Shuningdek, AQSh, Buyuk Britaniya va Singapur kabi ilg‘or
davlatlar tajribasi asosida real vaqtli monitoring, sun’iy intellektga asoslangan anomal faoliyatlarni aniqlash tizimlari va
risk axboroti platformalari kabi texnologik yondashuvlar tahlil qilinadi.
Tadqiqot natijasida O‘zbekiston bank sektorida operatsion tavakkalchiliklarni samarali boshqarishga to‘sqinlik qilayotgan
asosiy muammolar aniqlanib, ularni bartaraf etish bo‘yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan. Jumladan, risk appetit tizimini
takomillashtirish, stress-test amaliyotini chuqurlashtirish va ilg‘or axborot texnologiyalarini integratsiya qilish zarurligi
asoslab berilgan. Mazkur maqola tijorat banklari, tahlilchilar va bank nazoratchilari uchun ilmiy-uslubiy ahamiyatga ega
manba sifatida xizmat qiladi.
References
Basel Committee on Banking Supervision. (2006). International Convergence of Capital Measurement and Capital
Standards: A Revised Framework (Comprehensive Version). Bank for International Settlements. Retrieved from:
https://www.bis.org/publ/bcbs128.htm
Basel Committee on Banking Supervision. (2011). Principles for the Sound Management of Operational Risk. Bank for
International Settlements. Retrieved from: https://www.bis.org/publ/bcbs195.htm
Cruz, M. G., Peters, G. W., & Shevchenko, P. V. (2015). Fundamental Aspects of Operational Risk and Insurance
Analytics: A Handbook of Operational Risk. Wiley.
Mikes, A. (2009). Risk Management and Calculative Cultures. Management Accounting Research, 20(1), 18–40.
https://doi.org/10.1016/j.mar.2008.10.005
O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki. (2023–yil 18–aprel). Banklar va banklar guruhlarining tavakkalchiliklarni
boshqarish tizimiga doir talablar to‘g‘risidagi nizom (3427–son qaror). Retrieved from: https://cbu.uz/oz/documents/3427/
JP Morgan. (2021). Artificial Intelligence in Risk Management. JP Morgan Insights. Retrieved from: https://www.
jpmorgan.com/insights/ai-risk
HSBC Holdings plc. (2020). Annual Report and Accounts 2020. Retrieved from: https://www.hsbc.com/investors/
results-and-announcements
DBS Bank Ltd. (2022). Annual Report: Digital Transformation and Risk Management. Retrieved from: https://www.dbs.
com/investors/default.page
Barclays PLC. (2021). Operational Risk Management Framework. Retrieved from: https://home.barclays/investorrelations/
Monetary Authority of Singapore (MAS). (2020). Technology Risk Management Guidelines. Retrieved from: https://
www.mas.gov.sg/regulation/guidelines
Wells Fargo & Company. (2020). Cybersecurity and Risk Monitoring Practices. Retrieved from: https://www.wellsfargo.
com/about/corporate/governance/
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 YASHIL IQTISODIYOT VA TARAQQIYOT

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.