“OʻZBEKISTONNING “YASHIL IQTISODIYOT”GA OʻTISH STRATEGIYASI: MAVJUD MUAMMO VA ISTIQBOLLI IMKONIYATLAR”
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17380315Keywords:
Yashil iqtisodiyot, ekologiya, barqaror rivojlanish, O‘zbekiston, jamiyat farovonligi, Kuznets egri chizig‘i, samaradorlik, tabiiy resurslar, qayta tiklanuvchi energiya, energetik islohot, Kobb-Duglas funksiyasiAbstract
Oxirgi yillarda Yangi O‘zbekiston iqtisodiyoti barqaror rivojlanib kelmoqda. Boshqa rivojlanayotgan davlatlar
singari ushbu o‘sish resurslardan intensiv foydalanish va sanoat birinchi planga chiqishi tufayli amalga oshirilmoqda.
Lekin, bunday intensiv ishlab chiqarish darajasi o‘z navbatida atrof-muhitga o‘zining salbiy ta’sirini ko‘rsatmoqda.
Zero, ekologiyaning yuqori ifloslanish darajasi iqtisodiyotga katta zarar keltiradi: sogʻliqni saqlash xarajatlari ortadi, ish
samaradorligi pasayadi va erta oʻlim holatlari koʻpayadi. Shu sababli, ekologiyaga bo‘lgan salbiy ta’sirni minimallashtirish,
bor resurslardan samarali foydalanish va shu bilan birga real iqtisodiy o‘sishni ta’minlash uchun O‘zbekiston yashil
iqtisodiyotga o‘tishi kerak hisoblanadi. Bundan tashqari, mamlakatimiz iqtisodiyotida kapital hamda ishchi kuchining
salmog‘ini aniqlash, ishchi kuchi samaradorligiga ekologik holatning ta’sirini aniqlash va ushbu ko‘rsatkichlarni prognozlay
bilish mamlakatning yashil iqtisodiyotga o‘tishi uchun asos hisoblanadi. Ushbu maqolada barqaror rivojlanishning nazariy
asoslari, xorij tajribasi, O‘zbekistonning yashil iqtisodiyotga o‘tish yo‘lidagi to‘siq va imkoniyatlari yoritilgan. Maqolada
shuningdek makroiqtisodiy darajada joriy va mikroiqtisodiy darajada kelajakdagi tahlillar olib borilgan, shu asosida
ekonometrik modellar tuzilgan va ularning parametrlari keltirilgan.
References
1. Galani, A. and Galanakis, M. (2022) Organizational Psychology on the Rise–McGregor’s X and Y Theory: A Systematic
Literature Review. Psychology, 13, 782-789. doi: 10.4236/psych.2022.135051.
2. Haiyan Zhang, Zhigang Yu, Chengcheng Zhu, Ruiqiang Yang, Bing Yan, Guibin Jiang. Green or not? Environmental
challenges from photovoltaic technology, Environmental Pollution,Volume 320, 2023, 121066, ISSN 0269-7491, DOI:
https://doi.org/10.1016/j.envpol.2023.121066.
3. Historical and Statistic World Economy. Maddison Project. (2015). http://www.ggdc.net/maddison/Historical_Statistics/
horizontal-file_03-2007.xls.
4. Ieva Snikersproge. Ecological labour or why environmentally friendly practices struggle to become mainstream,Ecological
Economics,Volume 224, 2024, doi: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2024.108286.
5. Jose Guillermo Cedeño Laurent et al. 2021. Associations between acute exposures to PM2.5 and carbon
dioxide indoors and cognitive function in office workers. Environmental Research Letter, 16 (9), 40–47.
doi: https://doi.org/10.1088/1748-9326/ac1bd8.
6. Jeff Sykes. 30kW Commercial Solar: Pricing, Output, and Returns. Solar choice. URL: https://www.solarchoice.net.au/
commercial-solar/pricing/30kw-system-output-and-returns/
7. Leal PH, Marques AC. The evolution of the environmental Kuznets curve hypothesis assessment: A literature review
under a critical analysis perspective. Heliyon. 2022 Nov 11;8(11):e11521. doi: 10.1016/j.heliyon.2022.e11521. PMID:
36406679; PMCID: PMC9668524.
8. Madina Tursumbayeva, Aset Muratuly, Nassiba Baimatova, Ferhat Karaca, Aiymgul Kerimray, 2023. Cities of Central
Asia: New hotspots of air pollution in the world. Atmospheric Environment, 309, 1–15. doi: https://doi.org/10.1016/j.
atmosenv.2023.119901.
9. Midori Paxton. The destruction of nature threatens the world economy. It’s time to outlaw it as a serious financial crime.
UNDP, 2023.
10. Roger Perman, Yue Ma, James McGilvray and Michael Common. Natural Resource and Environmental Economics.
Third edition. Edinburgh, Pearson Education Limited, 2003. 100-105.
11. Soumyananda Dinda, Environmental Kuznets Curve Hypothesis: A Survey, Ecological Economics,Volume 49, Issue 4,
2004, Pages 431-455, ISSN 0921-8009, doi: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2004.02.011.
12. Shahriar Shafiee, Erkan Topal, When will fossil fuel reserves be diminished?, Energy Policy, Volume 37, Issue 1, 2009,
Pages 181-189, ISSN 0301-4215, doi: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2008.08.016.
13. Yashil iqtisodiyot: Darslik. /A.V.Vaxabov, Sh.X.Xajibakiyev va boshqalar. –Toshkent.: “Universitet”, 2020. -262 b.
14. The World Bank and the Ministry of Economic Development and Poverty Reduction of the Republic of Uzbekistan.
2022. Towards a Greener Economy in Uzbekistan. World Bank. 5-8.
15. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika agentligi. Asosiy kapitalga investitsiyalar hajmi
(2010-2023-yilllar). URL:https://stat.uz/uz/rasmiy-statistika/investments
16. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Statistika agentligi. O‘rtacha hisoblangan ish haqi. URL: https://stat.uz/
uz/rasmiy-statistika/labor-market-2
17. O‘zbekistonda 1-maydan “tabaqalashtirilgan tariflar” bo‘yicha elektr energiyasi va gaz narxi o‘zgaradi. Daryo.uz. URL:
ozgaradi
18. O‘zbekistonning yashil shaharlari reytingi e’lon qilindi. Kun.uz. URL: https://kun.uz/kr/86226034
19. 2030-yilgacha O‘zbekiston Respublikasining “yashil” iqtisodiyotga o‘tishiga qaratilgan islohotlar samaradorligini oshirish
bo‘yicha chora-tadbirlar to‘g‘risida. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori, 02.12.2022 yildagi PQ-436-son.
URL: https://lex.uz/uz/docs/-6303230
20. Васильева А.В. Возможности оценки экологической эффективности труда в масштабах вида экономической
деятельности // Экономика: вчера, сегодня, завтра. 2021. Том 11. № 12А. С. 480-485. DOI:10.34670/
AR.2021.12.87.047
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 YASHIL IQTISODIYOT VA TARAQQIYOT

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.