XALQARO TASHQI ISHLARDA KATTA MA’LUMOTLAR TAHLILI VA MA’LUMOT DIPLOMATIYASI: AXBOROTNI STRATEGIK RAZVEDKAGA AYLANTIRISH

XALQARO TASHQI ISHLARDA KATTA MA’LUMOTLAR TAHLILI VA MA’LUMOT DIPLOMATIYASI: AXBOROTNI STRATEGIK RAZVEDKAGA AYLANTIRISH

Authors

  • Maksud Kurolov

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.17465525

Keywords:

Algoritmik boshqaruv, Strategik razvedka shakllanishi, Ma’lumotlarga asoslangan diplomatiya, Institutsional javobgarlik, Algoritmik zichlik, Raqamli boshqaruv tarmoqlari, Hisoblash diplomatiyasi

Abstract

Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, ilg‘or ma’lumot salohiyatiga ega davlatlar global axborot muhitidan strategik
tarzda foydalanadilar va tobora ortib borayotgan dalillar shuni anglatadiki, ular an’anaviy diplomatik manbalarga, masalan,
tashqi ishlar xizmatlariga, kamroq tayanadilar. Ushbu tadqiqotda biz katta ma’lumotlar tahlilining o‘zgarayotgan roliga
e’tibor qaratamiz hamda xalqaro tashqi ishlar sohasida strategik razvedka shakllanishi bilan bo‘lgan o‘zaro bog‘liqligini
baholaymiz. Mazkur maqola raqamli transformatsiya hukumatlarga ma’lumotlarga asoslangan yondashuvni joriy etish
imkonini qanday berganini quyidagi siyosat sohalari bo‘yicha empirik tahlillar orqali namoyon etadi: diplomatik tarmoq,
razvedka tsikli, axborot oqimi, strategik narrativlar va qaror qabul qilish mexanizmi. Tahliliy asosimizni tasdiqlash
maqsadida biz Yevropa, Osiyo, Yaqin Sharq va Global Janubdagi tashqi ishlar vazirliklarining diplomatik xatti-harakatlarini
o‘zaro bog‘langan muhitdagi natijalari bilan solishtiramiz. Bu yondashuv bizga ta’sir omillarini an’anaviy modellarga
qaraganda aniqroq ajratib olish imkonini beradi, shuningdek, ushbu naqshlarni davlatlarning ma’lumot salohiyati va
institutsional javobgarligi bilan bog‘laydi. Natijalar shuni ko‘rsatadiki, ma’lumotga boy davlatlar xalqaro maydonlarda
kuchliroq iz qoldiradilar, biroq bu ta’sir bir xil emas va asosan har bir subyektning texnologik yetukligiga bog‘liq. Ushbu
tafovutlarga qaramay, regressiya natijalari shuni ko‘rsatadiki, ma’lumotlardan samarali foydalanuvchi diplomatlar hali
ham axborot assimetriyasidan o‘z ta’sirini kuchaytirish uchun foydalanadilar. Algoritmik boshqaruv va geosiyosiy raqobat
davrida ma’lumot diplomatiyasining strategik ustuvor yo‘nalishlari global boshqaruvda tobora muhim ahamiyat kasb etar
ekan, ushbu an’anaviy me’yorlar va odatlardan chekinish soha uchun muhim burilish nuqtasini anglatadi. Shu tariqa,
ushbu tadqiqot raqamli diplomatiya bo‘yicha metodologik asoslangan va nazariy jihatdan ahamiyatli ilmiy xulosalarni
taqdim etadi.

Author Biography

Maksud Kurolov


Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti katta o‘qituvchisi, PhD

References

1. Bilate, G. T. (2022). Digital diplomacy and implementation challenges in Africa: Case study of Ethiopia. Journal of

African Foreign Affairs, 9(2), 45–60.

2. Barman, S. (2024). Digital diplomacy: The influence of digital platforms on global diplomacy and foreign policy. VIDYA

– A Journal of Gujarat University, 47(1), 112–124.

3. Cafiero, F. (2023). Datafying diplomacy: How to enable the computational analysis and support of international

negotiations. Journal of Computer Science, 19(3), 211–223.

4. El Khatib, M. (2022). Digital transformation and SMART—the analytics factor. Proceedings of the 2022 International

Conference on Business Analytics for Technology and Security (ICBATS), 123–130.

5. Gu, H. (2023). Data, Big Tech, and the new concept of sovereignty. Journal of Chinese Political Science, 28(4),

601–619.

6. Hedling, E. (2021). Practice approaches to the digital transformations of diplomacy: Toward a new research agenda.

International Studies Review, 23(4), 1568–1584.

7. Hossain, M. A. (2024). AI and machine learning in international diplomacy and conflict resolution. Advanced International

Journal of Multidisciplinary Research, 11(2), 89–105.

8. Igwama, G. T. (2024). Big data analytics for epidemic forecasting: Policy frameworks and technical approaches.

International Journal of Applied Research in Social Sciences, 6(1), 101–115.

9. Shairgojri, A. A. (2022). Impact analysis of information and communication technology (ICT) on diplomacy. Journal of

Learning and Educational Policy, 4(2), 56–69.

10. Sytnik, A. (2022). U.S. digital diplomacy and big data: Lessons from the political crisis in Venezuela, 2018–2019. Vestnik

Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta. Serija 4. Istorija. Regionovedenie. Mezhdunarodnye otnoshenija,

27(2), 210–228.

11. Talaoui, Y. (2023). Recovering the divide: A review of the big data analytics—strategy relationship. Long Range

Planning, 56(3), 102264.

12. Tsvetkova, N. (2022). Digital diplomacy and digital international relations: Challenges and new advantages. Vestnik of

Saint Petersburg University. International Relations, 15(2), 85–102.

13. Udeh, C. A. (2024). Big data analytics: A review of its transformative role in modern business intelligence. Computer

Science & IT Research Journal, 8(1), 1–20.

14. Unidentified author. (2022). U.S. diplomacy in the era of big data: New goals and opportunities. USA & Canada:

Economics – Politics – Culture, 4(2), 22–36.

15. Adler-Nissen, R. (2021). Machine anthropology: A view from international relations. Big Data & Society, 8(1), 1–15.

Downloads

Published

2025-10-01

How to Cite

Kurolov , M. (2025). XALQARO TASHQI ISHLARDA KATTA MA’LUMOTLAR TAHLILI VA MA’LUMOT DIPLOMATIYASI: AXBOROTNI STRATEGIK RAZVEDKAGA AYLANTIRISH. GREEN ECONOMY AND DEVELOPMENT, 3(10). https://doi.org/10.5281/zenodo.17465525
Loading...