SANOAT TARKIBIY OʻZGARISHLARINING IQTISODIY RIVOJLANISHGA TAʼSIRINING EKONOMETRIK TAHLILI (XORAZM VILOYATI MISOLIDA).
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17480655Keywords:
sanoat tarkibi, mintaqaviy iqtisodiyot, barqaror rivojlanish, tarkibiy o‘zgarishlar, Xorazm viloyati, investitsiya, texnologik modernizatsiya, klaster, eksportAbstract
Ushbu maqolada mintaqa iqtisodiyotini barqaror rivojlantirishda sanoat tarkibiy o‘zgarishlariga ta’sir
etuvchi omillar Xorazm viloyati misolida tahlil qilingan. Tadqiqotning dolzarbligi shundaki, iqtisodiy o‘sishning sifat
ko‘rsatkichlarini aniqlashda sanoat tarkibining o‘zgarishlari hal qiluvchi omil hisoblanadi. Maqolada so‘nggi yillarda
O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika agentligi hamda Xorazm viloyati statistika boshqarmasining ma’lumotlari
asosida sanoat hajmining o‘sishi, korxonalar sonining ko‘payishi va tarmoqlar bo‘yicha tarkibiy siljishlar chuqur tahlil
qilingan. Shuningdek, investitsiyalar oqimi, infratuzilma rivoji, texnologik modernizatsiya, mehnat resurslari salohiyati,
hududiy klasterlar va eksport yo‘nalishlari kabi omillar sanoat tarkibining sifat jihatidan o‘zgarishiga ta’siri nuqtayi
nazaridan baholangan. Tahlil natijalari shuni ko‘rsatadiki, Xorazm viloyatida sanoat ishlab chiqarish hajmi yil sayin ortib
bormoqda, biroq yuqori texnologiyali tarmoqlar ulushi past darajada saqlanib qolmoqda. Mintaqaning tabiiy resurslari,
xomashyo bazasi va mehnat salohiyatidan samarali foydalanish orqali tarkibiy diversifikatsiyani chuqurlashtirish zarur.
Maqola yakunida mintaqa sanoatini barqaror rivojlantirish uchun strategik tavsiyalar — investitsion faollikni kuchaytirish,
texnologik modernizatsiyani jadallashtirish, klaster tizimini rivojlantirish va eksportga yo‘naltirilgan ishlab chiqarishni
kengaytirish kabi yo‘nalishlar ishlab chiqilgan
References
1. Trofimov I.D. The Effects of Structural Change on Economic Growth: A Panel Data Analysis // ResearchGate. – 2023.
– [Elektron manba]. URL: https://www.researchgate.net/publication/377807216 (murojaat sanasi: 25.10.2025).
2. Zhou C. Industrial Structure, Employment Structure and Economic Growth // Sustainability. – 2023. – Vol. 15, No. 4:
2890. – DOI: 10.3390/su15042890.
3. OECD. Industrial Outlook 2024: Structural Transformation and Innovation. – Paris: OECD Publishing, 2024. – 214 b.
4. UNIDO. Industrial Development Report 2023: Transforming Industry for a Sustainable Future. – Vienna: United Nations
Industrial Development Organization, 2023. – 280 p.
5. Yang H. Modeling Analysis of the Impact of Economic Growth Fluctuation on Enterprise Industrial Structure //
Proceedings of the EMCG 2020 Conference. – Clausius Press, 2020. – P. 115–122.
6. European Journal of Economics, Finance and Business Development. Econometric Assessment of the Impact of
Industry on Economic Growth in the Republic of Uzbekistan. – Vol. 2, Issue 4. – European Science Publishing, 2024.
– P. 45–60.
7. Ergashev Sh. Raqamli iqtisodiyot va sanoatni diversifikatsiya qilish. – Toshkent: Innovation Press, 2024. – 276 b.
8. Xorazm viloyati statistika boshqarmasi. Sanoat korxonalarining tarkibi va ishlab chiqarish hajmlari to‘g‘risida hisobot.
– Urganch: Xorazmstat nashriyoti, 2024. – [Rasmiy ma’lumotlar to‘plami].
9. Davlat statistika agentligi. O‘zbekiston Respublikasining sanoat ishlab chiqarish ko‘rsatkichlari (2023–2024-yillar). –
Toshkent: Stat.uz, 2024. – [Elektron manba]. URL: https://stat.uz/uz (murojaat sanasi: 25.10.2025).
10. ResearchGate. O‘zbekistonda sanoatni rivojlantirish va shakllantirishda klasterlarni tashkil etishning hududiy
xususiyatlari (Xorazm viloyati misolida). – 2024. – [Elektron manba]. URL: https://www.researchgate.net/
publication/377307186 (murojaat sanasi: 25.10.2025).
11. Xasanov U., Po‘latov B., Ahmedov A. Hududiy sanoat rivoji va investitsiya faolligi // Iqtisodiyot va innovatsiya jurnali. –
Toshkent: TDIU, 2024. – №3. – B. 102–110.
12. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. PF–60-son Farmon. “2022–2026-yillarda yangi O‘zbekistonning taraqqiyot
strategiyasi to‘g‘risida.” – Toshkent, 28-yanvar 2022-yil. – Lex.uz ma’lumotlar bazasi.
13. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. PF–158-son Farmon. “Sanoatni modernizatsiya qilish va eksport salohiyatini
oshirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida.” – Toshkent, 2023-yil, 30-may. – Lex.uz ma’lumotlar bazasi.
14. UNIDO. Industrial Performance Index (IPI) – Methodological Framework 2023. – Vienna: UNIDO Publications, 2023.
– 78 p.
15. OECD. Regional Industrial Competitiveness: Policy Perspectives 2023. – Paris: OECD Publishing, 2023. – 156 p.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 YASHIL IQTISODIYOT VA TARAQQIYOT
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.