BUXORO VILOYATIDA HUNARMANDCHILIK SOHASINING RIVOJLANISHI: EKONOMETRIK TAHLIL VA PROGNOZ (2014–2030-YILLAR)
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17518765Keywords:
hunarmandchilik, ekonometrik modellashtirish, eksport hajmi, bandlik, prognozlashtirish, Buxoro viloyati, regressiya tahlili, iqtisodiy diversifikatsiya, kredit qo‘llab-quvvatlash, mintaqaviy rivojlanishAbstract
Ushbu maqolada Buxoro viloyatida hunarmandchilik sohasining 2014-2024-yillar davomidagi rivojlanish
dinamikasi va 2030-yilgacha prognozi ekonometrik modellashtirish usullari yordamida tahlil qilingan. Tadqiqotda
hunarmandchilik mahsulotlari eksport hajmi, ishlab chiqarilgan mahsulotlar, hunarmandlar soni, ajratilgan kreditlar va
bandlik ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi bog‘liqlik ko‘p omilli ekonometrik model orqali baholangan. Eng kichik kvadratlar usuli,
korrelyatsion-regressiya tahlili, Diki-Fuller statsionarlik testi, Darbin-Uotson avtokorrelyatsiya testi va Fisher F-mezoni
qo‘llanilgan. Tahlil natijalari shuni ko‘rsatdiki, tadqiqot davrida eksport hajmi yillik o‘rtacha 172 foizga oshgan, hunarmandlar
soni 854 nafardan 2552 nafarga yetgan, ajratilgan kreditlar 22 foiz o‘sgan. Tuzilgan ekonometrik modelning determinatsiya
koyeffitsiyenti (R²=0,9078) yuqori aniqlikni taʼminlaydi. Prognoz hisob-kitoblari 2030-yilda eksport hajmining 623 140 mln
so‘mga, hunarmandlar sonining 3 508 nafarga, bandlik darajasining 14 734 nafarga yetishini ko‘rsatmoqda. Tadqiqot
natijalari mintaqaviy iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish, aholi bandligini oshirish va eksport salohiyatini kuchaytirish
siyosatini ishlab chiqishda amaliy ahamiyatga ega
References
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Mahalliy hududlarning iqtisodiy salohiyatini oshirish va aholi bandligini
taʼminlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-6341-son Farmoni (2021-yil 26-oktyabr).
2. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Hunarmandchilikni rivojlantirish va qo‘llab-quvvatlash choratadbirlari
to‘g‘risida”gi 2019-yil 20-avgustdagi 682-son qarori.
3. Buxoro viloyati Statistika boshqarmasi maʼlumotlari (2014-2024 yillar).
4. Gujarati D.N., Porter D.C. Basic Econometrics. 5th Edition. McGraw-Hill, 2009. 922 p.
5. Wooldridge J.M. Introductory Econometrics: A Modern Approach. 7th Edition. Cengage Learning, 2019. 848 p.
6. Maddala G.S., Lahiri K. Introduction to Econometrics. 4th Edition. Wiley, 2009. 634 p.
7. Baltagi B.H. Econometric Analysis of Panel Data. 6th Edition. Springer, 2021. 423 p.
8. Dickey D.A., Fuller W.A. Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Seriyes with a Unit Root // Journal of
the American Statistical Association. 1979. Vol. 74. No. 366. P. 427-431.
9. Durbin J., Watson G.S. Testing for Serial Correlation in Least Squares Regression // Biometrika. 1950. Vol. 37. No.
3-4. P. 409-428.
10. Ismoilov R.A., Karimov N.G. Mintaqaviy iqtisodiyotni diversifikatsiya qilishning nazariy-metodologik asoslari. Toshkent:
Iqtisod-Moliya, 2020. 256 b.
11. Abdullayev Ya.K., Raximova G.M. Ekonomiko-matematicheskoye modelirovaniye regionalnogo razvitiya. Tashkent:
Fan, 2019. 184 s.
12. O‘zbekistonda hunarmandchilikni rivojlantirish: muammo va yechimlar / Masʼul muharrir: N.X.Jumayev. Toshkent:
Iqtisodiyot, 2021. 312 b.
13. Yuldashev N.M. Mintaqa iqtisodiyotini rivojlantirishning zamonaviy yo‘nalishlari. Buxoro: Buxoro nashriyoti, 2022. 268 b.
14. UNCTAD. Creative Economy Outlook: Trends in International Trade in Creative Industriyes. Geneva: United Nations,
2022. 156 p.
15. World Bank. Small and Medium Enterprises Finance: New Findings, Trends and G20/Global Partnership for Financial
Inclusion Progress. Washington DC, 2020. 89 p.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 YASHIL IQTISODIYOT VA TARAQQIYOT
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.