OʻZBEKISTONNING JINOIY FAOLIYATDAN OLINGAN DAROMADLARNI LEGALLASHTIRISHGA QARSHI KURASH TIZIMIGA SUNʼIY INTELLEKTNI INTEGRATSIYASI: BANK SEKTORIDA JORIY ETISHNING POTENSIALI VA TOʻSIQLARINI BAHOLASH
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17657132Keywords:
jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga qarshi kurashish (JDL), bank sektori, sunʼiy intellekt (SI), komplayens, moliyaviy monitoring, risklarni baholash, raqamli transformatsiya, xalqaro tajriba, Gap-tahlil, samaradorlik, tavsiyalar, Yevroosiyo guruhi (YEOG), FATFAbstract
Maqolada Oʻzbekiston Respublikasi bank sektorida jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga
qarshi kurash (JDL) tizimining hozirgi holati chuqur tahlil qilingan va sunʼiy intellekt (SI) texnologiyalarini joriy etishga
tayyorgarlik baholangan. Mavjud jarayonlar, texnologiyalar, kamchiliklar va zaifliklar koʻrib chiqilgan. Texnik infratuzilma
va kadrlar salohiyatiga baho berilgan. Tahlil JDLda SIni joriy etishning xalqaro tajribasi, statistika, samaradorlik misollari
va rivojlanish bosqichlari koʻrib chiqilgan. Oʻzbekiston uchun qiyosiy va Gap-tahlil amalga oshirilgan hamda shunga
asosan milliy JDL tizimi samaradorligini oshirish maqsadida SIdan foydalanishning dastlabki qadamlari taklif etilgan.
Tadqiqot meʼyoriy-huquqiy baza, xalqaro tashkilotlar (YEOG, FATF) hisobotlari, ochiq manbalardan olingan maʼlumotlar
va xalqaro amaliyotlar boʻyicha yigʻma maʼlumotlar tahliliga asoslangan.
References
1. Ўзбекистон Республикаси “Жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга, терроризмни
молиялаштиришга ва оммавий қирғин қуроллари тарқалишини молиялаштиришга қарши курашиш тўғрисида”ги
Қонуни (Янги таҳрири). Lex.uz. URL: https://lex.uz/docs/284542.
2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021-yil 28-iyundagi ПФ-6252-сонли Фармони. Lex.uz. URL: https://
www.lex.uz/ru/docs/5482739.
3. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021-yil 29-iyundagi 402-сонли Қарори. Lex.uz. URL: https://
www.lex.uz/ru/docs/5489518.
4. “Террорчилик фаолиятида ёки оммавий қирғин қуролини тарқатишда иштирок этаётган ёки иштирок этишда
гумон қилинаётган шахслар рўйхатига киритилган шахсларнинг операцияларини тўхтатиб туриш...” тўғрисидаги
Низом (2021-yil 19-oktabr, 3327-рақам). Lex.uz. URL: https://www.lex.uz/ru/docs/5688109.
5. “Юридик ва жисмоний шахслар томонидан валюта операциялари амалга оширилишининг асосланганлиги
юзасидан мониторинг олиб бориш тартиби тўғрисида”ги Нizom (2013-yil 12-iyun, 2467-рақам). Lex.uz. URL:
https://www.lex.uz/ru/docs/2186012.
6. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020-yil 5-oktabrdagi ПФ-6079-сонли Фармони — “Рақамли
Ўзбекистон-2030”. Lex.uz. URL: https://www.lex.uz/ru/docs/5031048.
7. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021-yil 17-fevraldagi ПҚ-4996-сонли Қарори. Lex.uz. URL: https://
www.lex.uz/ru/docs/5297051.
8. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-yil 11-sentabrdagi ПФ-158-сонли Фармони — “Ўзбекистон –
2030” стратегияси. Lex.uz. URL: https://www.lex.uz/ru/docs/6600404.
9. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-yil 14-sentabrdagi ПҚ-308-сонли Қарори. Lex.uz. URL: https://
www.lex.uz/ru/docs/6612610.
10. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-yil 14-oktabrdagi ПҚ-358-сонли Қарори. Lex.uz. URL: https://
www.lex.uz/ru/docs/7158606.
11. “Тижорат банкларида жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга...” оид ички назорат
қоидалари (2017-yil 23-may, 2886-рақам). Lex.uz. URL: https://lex.uz/docs/3212192.
12. Васильев А. Ю. (таҳр.). Пул ювишга қарши курашиш: халқаро стандартлар ва амалиёт. – М.: Юрайт, 2022. – 356 б.
13. FATF. Хавфга асосланган ёндашув бўйича кўрсатма: Банк сектори. – Париж: FATF, 2021. – 78 б.
14. Малахов В. А. Сунъий интеллект ва молия секторида рақамли трансформация. – М.: Финанслар ва статистика,
2023. – 288 б.
15. ЕОГ. Ўзбекистон Республикасини ўзаро баҳолаш ҳисоботи. – М.: ЕАГ, 2022. – 112 б.
16. Kelleher J., Tierney B. Комплаенс учун маълумотлар фани: СИ ва АМЛ. – London: Springer, 2020. – 214 б.
17. Михеев В. И. Молиявий хавфсизлик: назария ва амалиёт. – М.: КноРус, 2021. – 272 б.
18. FATF. ЖДЛ/ТМ бўйича халқаро стандартлар. – Париж: FATF, 2023. – 102 б.
19. Подоляк А. И., Лазарев И. В. Банк мониторингида СИ технологиялари. – СПб.: Питер, 2022. – 240 б.
20. Власов С. Н. Банкда комплаенс-назорат. – М.: Проспект, 2021. – 198 б.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 GREEN ECONOMY AND DEVELOPMENT
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.