FERMERLAR KOOPERATSIYASI VA XALQARO BOZORLARGA KIRISH: O‘TISH DAVRI IQTISODIYOTIDAN XULQ-ATVOR, DEMOGRAFIK VA INSTITUTSIONAL NUQTAI NAZARLAR
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.18014522Keywords:
fermerlar kooperatsiyasi; xalqaro bozorlar; kollektiv harakat; kichik fermerlar; institutsional qo‘llab-quvvatlash; eksport; qishloq xo‘jaligi rivojiAbstract
Xalqaro qishloq xo‘jaligi bozorlari fermerlar uchun yuqori daromad olish, qo‘shimcha qiymat yaratish hamda
ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish imkoniyatlarini taqdim etadi. Biroq kichik va o‘rta fermer xo‘jaliklarining ushbu
bozorlarga chiqishi sifat standartlariga rioya qilish talablari, moliyaviy cheklovlar, ishlab chiqarish hajmining yetarli emasligi
hamda institutsional imkoniyatlarning sustligi sababli hanuzgacha cheklanganligicha qolmoqda.
Mazkur maqolada fermerlar kooperatsiyasining xalqaro bozorlarga chiqishdagi roli fermerlar xulq-atvori, xalqaro
bozorlarning o‘ziga xos xususiyatlari, ishlab chiqaruvchilarning demografik omillari hamda institutsional qo‘llab-quvvatlash
mexanizmlari nuqtayi nazaridan monografik tahlil qilinadi. Tadqiqot kollektiv harakat nazariyasi va yuqori qiymatli
bozorlar bo‘yicha so‘nggi empirik tadqiqotlar natijalariga tayangan holda, fermerlar kooperatsiyasi xalqaro bozorlarga
integratsiyalashuv jarayonida ixtiyoriy tashkiliy shakl emas, balki zarur tarkibiy birlashma ekanligini ko‘rsatadi.
Olingan natijalar kooperativlarni rivojlantirish hamda davlat tomonidan maqsadli institutsional qo‘llab-quvvatlash
mexanizmlarini kuchaytirish fermerlarning global qiymat zanjirlarida ishtirokini kengaytirishda muhim ahamiyat kasb
etishini tasdiqlaydi.
References
1. World Bank. (2023). Agricultural Development and Cooperative Impact Report. Washington, DC: World Bank.
2. FAO. (2022). The State of Food and Agriculture: Statistical Yearbook. Rome: Food and Agriculture Organization of the
United Nations.
3. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi. (2023). O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi statistik ma’lumotlari (2023-
yil). Toshkent: Davlat statistika qo‘mitasi
4. O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi. (2023). O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi eksporti
to‘g‘risida hisobot. Toshkent.
5. World Bank. (2023). Agricultural Development and Cooperative Impact Report. Washington, DC: World Bank.
6. WTO. (2023). WTO Membership and Agriculture Sector Development. Geneva: World Trade Organization.
7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. (2024). Iqtisodiy siyosat bo‘yicha qarorlar to‘plami. Toshkent.
8. Olson M. (1971). The Logic of Collective Action: Public Goods and the Theory of Groups (with a new preface and
appendix). Cambridge MA: Harvard University Press.
9. Ola O., & Menapace L. (2020). Revisiting constraints to smallholder participation in high-value markets: A best-worst
scaling approach. Agricultural Economics, 51(4), 595-608.
10. Tray B., Garnevska E., & Shadbolt N. (2021). Linking smallholder producers to high-value markets through vegetable
producer cooperatives in Cambodia. International Food and Agribusiness Management Review, 24(6), 905-920.
11. Sumari G.S., Mishili F., & Macharia J. (2018). Participation of smallholder vegetable growers in high-value market
chains in Arusha, Tanzania. International Journal of Scientific and Research Publications, 8(4), 371-380.
12. Maspaitella M., Garnevska E., Siddique M.I., & Shadbolt N. (2018). Towards high-value markets: A case study of
smallholder vegetable farmers in Indonesia. International Food and Agribusiness Management Review, 21(1), 73-88.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 GREEN ECONOMY AND DEVELOPMENT

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.