FERMERLAR KOOPERATSIYASI VA XALQARO BOZORLARGA KIRISH: O‘TISH DAVRI IQTISODIYOTIDAN XULQ-ATVOR, DEMOGRAFIK VA INSTITUTSIONAL NUQTAI NAZARLAR

FERMERLAR KOOPERATSIYASI VA XALQARO BOZORLARGA KIRISH: O‘TISH DAVRI IQTISODIYOTIDAN XULQ-ATVOR, DEMOGRAFIK VA INSTITUTSIONAL NUQTAI NAZARLAR

Authors

  • G‘olib Tursunqulov

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.18014522

Keywords:

fermerlar kooperatsiyasi; xalqaro bozorlar; kollektiv harakat; kichik fermerlar; institutsional qo‘llab-quvvatlash; eksport; qishloq xo‘jaligi rivoji

Abstract

Xalqaro qishloq xo‘jaligi bozorlari fermerlar uchun yuqori daromad olish, qo‘shimcha qiymat yaratish hamda
ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish imkoniyatlarini taqdim etadi. Biroq kichik va o‘rta fermer xo‘jaliklarining ushbu
bozorlarga chiqishi sifat standartlariga rioya qilish talablari, moliyaviy cheklovlar, ishlab chiqarish hajmining yetarli emasligi
hamda institutsional imkoniyatlarning sustligi sababli hanuzgacha cheklanganligicha qolmoqda.
Mazkur maqolada fermerlar kooperatsiyasining xalqaro bozorlarga chiqishdagi roli fermerlar xulq-atvori, xalqaro
bozorlarning o‘ziga xos xususiyatlari, ishlab chiqaruvchilarning demografik omillari hamda institutsional qo‘llab-quvvatlash
mexanizmlari nuqtayi nazaridan monografik tahlil qilinadi. Tadqiqot kollektiv harakat nazariyasi va yuqori qiymatli
bozorlar bo‘yicha so‘nggi empirik tadqiqotlar natijalariga tayangan holda, fermerlar kooperatsiyasi xalqaro bozorlarga
integratsiyalashuv jarayonida ixtiyoriy tashkiliy shakl emas, balki zarur tarkibiy birlashma ekanligini ko‘rsatadi.
Olingan natijalar kooperativlarni rivojlantirish hamda davlat tomonidan maqsadli institutsional qo‘llab-quvvatlash
mexanizmlarini kuchaytirish fermerlarning global qiymat zanjirlarida ishtirokini kengaytirishda muhim ahamiyat kasb
etishini tasdiqlaydi.

Author Biography

G‘olib Tursunqulov

Samarqand agroinnovatsiyalar va tadqiqotlar instituti doktoranti.

References

1. World Bank. (2023). Agricultural Development and Cooperative Impact Report. Washington, DC: World Bank.

2. FAO. (2022). The State of Food and Agriculture: Statistical Yearbook. Rome: Food and Agriculture Organization of the

United Nations.

3. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi. (2023). O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi statistik ma’lumotlari (2023-

yil). Toshkent: Davlat statistika qo‘mitasi

4. O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligi. (2023). O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi eksporti

to‘g‘risida hisobot. Toshkent.

5. World Bank. (2023). Agricultural Development and Cooperative Impact Report. Washington, DC: World Bank.

6. WTO. (2023). WTO Membership and Agriculture Sector Development. Geneva: World Trade Organization.

7. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti. (2024). Iqtisodiy siyosat bo‘yicha qarorlar to‘plami. Toshkent.

8. Olson M. (1971). The Logic of Collective Action: Public Goods and the Theory of Groups (with a new preface and

appendix). Cambridge MA: Harvard University Press.

9. Ola O., & Menapace L. (2020). Revisiting constraints to smallholder participation in high-value markets: A best-worst

scaling approach. Agricultural Economics, 51(4), 595-608.

10. Tray B., Garnevska E., & Shadbolt N. (2021). Linking smallholder producers to high-value markets through vegetable

producer cooperatives in Cambodia. International Food and Agribusiness Management Review, 24(6), 905-920.

11. Sumari G.S., Mishili F., & Macharia J. (2018). Participation of smallholder vegetable growers in high-value market

chains in Arusha, Tanzania. International Journal of Scientific and Research Publications, 8(4), 371-380.

12. Maspaitella M., Garnevska E., Siddique M.I., & Shadbolt N. (2018). Towards high-value markets: A case study of

smallholder vegetable farmers in Indonesia. International Food and Agribusiness Management Review, 21(1), 73-88.

Downloads

Published

2025-12-01

How to Cite

Tursunqulov , G. (2025). FERMERLAR KOOPERATSIYASI VA XALQARO BOZORLARGA KIRISH: O‘TISH DAVRI IQTISODIYOTIDAN XULQ-ATVOR, DEMOGRAFIK VA INSTITUTSIONAL NUQTAI NAZARLAR. GREEN ECONOMY AND DEVELOPMENT, 3(12). https://doi.org/10.5281/zenodo.18014522
Loading...